▶ In English: ინგლისური ვერსია წაიკითხეთ აქ.
ალექსანდერ კაფკა, კავკასიური ჟურნალის მთავარი რედაქტორი: კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება კავკასიურ ჟურნალში, გმადლობთ ჩვენი მკითხველისადმი ყურადღების გამოჩენისთვის. ჩვენ ხშირად ვსაუბრობთ წარმატებული ევროპული რეფორმების გამოცდილებასა და საუკეთესო პრაქტიკაზე, თუ რამდენად შესაძლებელია მათი გამოყენება ჩვენს რეგიონში. მაგრამ ჩვენი დღევანდელი თემა განსაკუთრებულია: ჩვენ განვიხილავთ აღმოსავლეთ პარტნიორობას, რაც, ფაქტობრივად, ეხება ევროკავშირის მიდგომების გამოყენებას ჩვენს სამეზობლოში. დავიწყებ კონცეპტუალური კითხვით: ვინ არის მთავარი მამოძრავებელი ძალა ამ პროცესში - თეორიულად უნდა იყოს ეს აღმოსავლეთის მხარე და არა ევროკავშირი? ან, არის თუ არა ეს აღმოსავლეთ პარტნიორობის თითოეული ქვეყნისთვის განსხვავებული, რომლებიც ამავდროულად ძალიან განსხვავდებიან ერთმანეთისგან?
გერტ ანტსუ: ეს არის კონცეპტუალურად საინტერესო კითხვა. თუ ჩვენ ვსაუბრობთ პარტნიორობაზე, მაშინ მას სამუშაოდ სჭირდება ორივე მხარის ძლიერი ინტერესი. ამავე დროს, ჩვენ შეგვიძლია დავინახოთ, რომ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები უფრო მეტად აქტიურობენ, განსაკუთრებით ისინი, ვინც განაცხადეს თავიანთი ევროპული ამბიციების შესახებ - ხალხს უკეთესი საარსებო წყარო, უკეთესი მმართველობა სურს თავის ქვეყნებში და მათ ესმით, რომ გასაღები ამ მიზნების მისაღწევად ევროკავშირთან უფრო ახლო და მჭიდრო ურთიერთობაა. კიდევ ერთხელ, ეს ქვეყნები ხაზს უსვამენ არა იმდენად მრავალმხრივ აღმოსავლურ პარტნიორობას, რამდენადაც მათ ორმხრივ ურთიერთობებსა და ინტეგრაციას ევროკავშირთან. ამასთან, ევროკავშირის გადმოსახედიდან, ყველაფერი, რაც კეთდება აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებთან, ორმხრივად, თუ მრავალმხრივად, წარმოადგენს აღმოსავლეთის პარტნიორობას და აქ არ არსებობს არანაირი წინააღმდეგობა.
აკ: თქვენ ესტონეთში EaP ცენტრის ხელმძღვანელი ხართ, ხოლო ესტონეთის და ბალტიის სხვა ქვეყნების გამოცდილება განსაკუთრებით საინტერესოა ჩვენი მკითხველისთვის, რადგან აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები ასევე ყოფილი საბჭოთა კავშირის და რუსეთის იმპერიის ნაწილებია. შეგიძლიათ კომენტარი გააკეთოთ ესტონეთის როლზე აღმოსავლეთ პარტნიორობაში, ამ გადმოსახედიდან?
გა: ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია აქტიური მონაწილეობა მივიღოთ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ჩამოყალიბებაში, რადგან გვესმის რეგიონის ქვეყნების წარსული და ამჟამინდელი პრობლემები. ჩვენ გავიარეთ "ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკიდან" წარმატებული ქვეყნისკენ მიმავალი ბილიკი, რომელიც ცნობილია თავისი ინფორმაციულუ ტექნოლოგიით, ელექტრონული მმართველობით, სუფთა ჰაერითა და მრავალი სხვა რამით, მაგრამ აქამდე მხოლოდ ჩვენ თვითონ ვერ მოვედით - მივიღეთ უამრავი დახმარება და მხარდაჭერა ჩვენი ჩრდილო-ევროპელი მეზობლებისა და ზოგადად, ევროკავშირისგან. ამიტომ კარგად ვიცით, რომ არ შეიძლება მათი მარტო დატოვება, ვისაც რუსეთის იმპერიის კლანჭებიდან თავის დაღწევა სურს. გვესმის, რომ რუსეთი ბევრს მუშაობს, რომ სამეზობლოში მყოფი ქვეყნები მათივე კონტროლქვეშ დარჩეს, მაგრამ ეს ნამდვილად ვერ შეგვაკავებს, პირიქით.
აკ: გსურთ ხაზი გაუსვათ აღმოსავლეთ პარტნიორობის რაიმე კონკრეტულ პროექტს, შესაძლოა, კონკრეტულად, სამხრეთ კავკასიაში?
გა: თუ გადავხედავთ უკანასკნელ წლებს, ყველაზე თვალსაჩინო იყო ესტონეთის დახმარება საქართველოსთვის საგანმანათლებლო სისტემის, განსაკუთრებით სასწავლო პროგრამების შემუშავებაში. დღეს ჩვენმა ცენტრმა დაიწყო ნორვეგიის მიერ დაფინანსებული პროექტი, რომელიც ხელს უწყობს ადგილობრივი მმართველობის გაუმჯობესებას საქართველოსა და სომხეთში (და ასევე უკრაინაში). ჩვენ შევქმენით ესტონელი ექსპერტების შესანიშნავი გუნდი, რომელიც ასევე მოიცავს ამჟამინდელ და ყოფილ მერებს, რომელთაც სურთ გაგვიზიარონ საკუთარი გამოცდილება. საქართველოში დავიწყეთ მუშაობა მცხეთის, ცაგერის, თელავისა და სამტრედიის მუნიციპალიტეტებთან, ხოლო სომხეთში ლორე ბერდთან და ალავერდთან. პროექტს ასევე შეუერთდება კიდევ ექვსი მუნიციპალიტეტი საქართველოში და სამი - სომხეთში. ჩვენი ექსპერტები იქ იმყოფებოდნენ და ასევე საქართველოს ოთხივე მუნიციპალიტეტიდან ჯგუფები ესტუმრნენ ესტონეთს, რათა დაედგინათ ის სფეროები, სადაც ესტონური ექსპერტიზა იქნება ყველაზე რელევანტური შემდეგ ეტაპზე გადასასვლელად. ესტონეთში ჯგუფებს რომ შევხვდი, ნამდვილად შემეძლო მათი ინსპირაციისა და მოტივაციის დანახვა ჩვენი მუნიციპალიტეტების მონახულების შემდეგ და ასევე იმის დანახვა, თუ როგორ წყვეტენ ისინი სხვადასხვა პრობლემას და აუმჯობესებენ თავიანთი მოსახლეობის ცხოვრებას.
ე.წ. ასოცირებული ტრიო საქართველო, მოლდოვა და უკრაინა ითხოვენ ევროკავშირთან უფრო მჭიდრო ურთიერთობის დამყარებას - დარწმუნებული ვარ, რომ შეგვიძლია ამ სურვილის დაკმაყოფილება.
აკ: EaP– ში დანიშვნამდე თქვენ იყავით ესტონეთის ელჩი უკრაინაში. აქედან გამომდინარე, განსაკუთრებით კომპეტენტური ადამიანი ბრძანდებით, რომ ისაუბროთ ბალტიისპირეთის გამოცდილების გამოყენებაზე ყოფილი საბჭოთა ქვეყნების მიერ. თუ შეგიძლიათ, დაამატოთ თქვენი კომენტარი ამ თემაზე, მაგრამ უფრო ფართო კონტექსტში - აღმოსავლეთ პარტნიორობის პროგრამებს მიღმა, თუნდაც "მენტალიტეტის" დონეზე - თქვენი ელჩობის წინა გამოცდილებიდან?
გა: ჩვენი მსგავსი წარსული ასევე ნიშნავს, რომ ჩვენი რეფორმების გამოცდილება მართლაც მნიშვნელოვანია აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებისთვის - ხშირად უფრო მეტად, ვიდრე დასავლეთ ევროპის ქვეყნების გამოცდილება, სადაც გარკვეული პრობლემები შეიძლება უკვე გადაჭრილი იყო საუკუნის წინ, მაგრამ ჩვენს შემთხვევაში ეს უფრო ახლა მოხდა. ეს ასევე ნიშნავს, რომ ჩვენ გვყავს უამრავი ადამიანი, რომლებიც ხშირად თავად იყვნენ ესტონეთის რეფორმების ავტორები ან განმახორციელებლები. ხშირად ისინი საუბრობენ რუსულად, რაც ფასდაუდებელია აღმოსავლეთ პარტნიორობის ბევრ ქვეყანაში მუშაობისთვის, რადგან ჩვენს პარტნიორ ორგანიზაციებში ყველა არ ფლობს ინგლისურს. ჩვენი საერთო წარსული ნიშნავს იმასაც, რომ ჩვენი ხალხი მოტივირებულია აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებთან მუშაობისთვის - არა მხოლოდ საუკეთესო ექსპერტების მოპოვება, არამედ, მაგალითად, როდესაც ესტონეთის სხვადასხვა მუნიციპალიტეტებს ცოტა ხნის წინ ვკითხეთ, გამონახავდნენ თუ არა დროს საქართველოდან ჩასულ სტუმართა ჯგუფების მასპინძლობისთვის, არცერთ მათგანს არ უთქვამს უარი.
აკ: აღმოსავლეთ პარტნიორობის ზოგიერთი ქვეყანა, როგორიცაა საქართველო, ისწრაფვიან ევროკავშირის წევრობისკენ, ზოგი კი არა. არის თუ არა ეს ის ფაქტორი, რომელიც თამაშობს როლს აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნის სპეციფიკური პოლიტიკის ჩამოყალიბებაში?
გა: მართლაც, აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნები საკმაოდ მრავალფეროვანია - სამ მათგანს აქვს ევროპული მისწრაფება, ერთ-ერთმა მათგანმა უკუსვლა განიცადა, ორს კი უფრო გაურკვეველი პოლიტიკა აქვს. ამავე დროს, მისი ინკლუზიურობა არის აღმოსავლეთის პარტნიორობის პოლიტიკის ერთ-ერთი ძლიერი მხარე - ჩარჩო საშუალებას აძლევს პარტნიორ ქვეყნებს სხვადასხვა ტემპით იმოძრაონ. ე.წ. ასოცირებული ტრიო საქართველო, მოლდოვა და უკრაინა ითხოვენ ევროკავშირთან უფრო მჭიდრო ურთიერთობის დამყარებას - დარწმუნებული ვარ, რომ შეგვიძლია ამ სურვილის დაკმაყოფილება, ესტონეთი მხარს უჭერს სამი ასოცირებული ქვეყნის შემდგომ ინტეგრაციას ევროკავშირის შიდა ბაზარზე, რაც მოიცავს ციფრულ ერთიან ბაზარს, ასევე პოლიტიკური თანამშრომლობის გაზრდას, ამ ქვეყნების მდგრადობის გაძლიერებასა და სხვა მრავალს. დარწმუნებული ვარ, ეს ყველაფერი შეიძლება გაკეთდეს არსებული პარტნიორობის ფარგლებში და თუ სამიდან რომელიმე ქვეყანას სურს უფრო ნელი სვლა, ან თუ მეოთხე ქვეყანას სურს მსგავსი, მაღალი ტემპით სვლა, ეს ასევე შესაძლებელია. დიახ, ჩვენ უნდა გავითვალისწინოთ მრავალფეროვნება პოლიტიკის შემუშავებისას, მაგრამ ინსტრუმენტები გვთავაზობენ საკმარის მოქნილობას ამისათვის.
ჩვენ უბრალოდ არანაირი ალტერნატივა არ გვაქვს - აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში რეფორმების ტემპი ისეთი უნდა იყოს, როგორიც არასდროს, წინააღმდეგ შემთხვევაში სიღარიბისა და კორუფციისგან თავის ვერ დაღწევის რისკები რეალურია.
აკ: საქართველოს ევროკავშირში მისწრაფების შესახებ ჩემს წინა შეკითხვასთან დაკავშირებით არ შემიძლია არ მოვიყვანო ესტონეთის ყოფილი საგარეო საქმეთა მინისტრის მარინა კალიურანდის ბოლოდროინდელი განცხადების ციტირება, რომელიც ახლა ევროპარლამენტის წევრია: ”ევროკავშირი არ არის მზად აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებში გასაფართოებლად ... აღმოსავლეთის პარტნიორობის მხრიდან გარკვეული დაღლილობაც არსებობს, რადგან ის, რაც აქ ბრიუსელში მესმის, არის… როგორ მოხდა, რომ ბალტიისპირელებმა ეს გააკეთეს 10 წელში და მათ 30 წლის განმავლობაში არ შეუძლიათ ამის გაკეთება? ამ რეალობაში, ვფიქრობ, მნიშვნელოვანია გულწრფელობა და გამჭვირვალობა ”(წყარო). საკმაოდ „გამომაფხიზლებელი“ და დიპლომატიისთვის უჩვეულოდ პირდაპირი შენიშვნებია. გსურთ კომენტარის გაკეთება?
გა: თავად აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების ხალხი, მათ შორის პოლიტიკოსებიც აღიარებენ, რომ მათ დაკარგეს ძვირფასი დრო. ესტონეთში მრავალი რეფორმა დასრულდა 1990-იანი წლების დასაწყისში და ამრიგად, ჩვენ ძალიან სწრაფად გავექეცით უკანონობასა და სიღარიბეს, მაგრამ დრო აღარ იყო ოლიგარქების განვითარებისა ან უკანონო ინტერესებით სახელმწიფოს ხელში ჩაგდებისთვის. აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები აცნობიერებენ, რომ მათი გამოწვევები ზოგჯერ უფრო დიდია, ვიდრე ჩვენ ან თავად ისინი, რომლებსაც აწყდებოდნენ 30 წლის წინ. დიახ, ყველგან არის "დაღლილობა" - ევროკავშირის მხრიდან და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებშიც - ზოგჯერ რეფორმები ჟღერს, როგორც მნიშვნელობადაკარგული, დაღლილი სიტყვა. მე მაინც მჯერა, რომ ჩვენ უბრალოდ არანაირი ალტერნატივა არ გვაქვს - აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში რეფორმების ტემპი ისეთი უნდა იყოს, როგორიც არასდროს, წინააღმდეგ შემთხვევაში სიღარიბისა და კორუფციისგან თავის ვერ დაღწევის რისკები რეალურია. ევროკავშირის მხრიდან, არ არსებობს არანაირი კამათი, რომ ეს ის ქვეყნებია, რომლებიც ჩვენი მეზობლები არიან აღმოსავლეთით, და მაშინაც კი, თუ მათი სიჩქარე და მიმართულება ზოგჯერ ჩვენს იმედგაცრუებას იწვევს, უნდა შევინარჩუნოთ რწმენა და ვითანამშრომლოთ მათთან, რეფორმების განხორციელებისთვის, რომლებიც სარგებელს მოუტანს როგორც ამ ქვეყნების მოქალაქეებს, ასევე მთელ ევროკავშირს - თუ აღმოსავლეთის ქვეყნები გახდებიან სათანადოდ სტაბილური, წარმატებული და დემოკრატიული, მაშინ ეს ასევე გაზრდის ჩვენს უსაფრთხოებასა და კეთილდღეობას.
აკ: შეგიძლიათ გაგვიზიაროთ თქვენი მოსაზრებები EaP- ის შიდა ორგანიზაციის შესახებ? მაგალითად, რა როლი აქვს ესტონეთის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ცენტრს - მე მესმის, რომ ეს უფრო მეტია, ვიდრე მხოლოდ ეროვნული საკოორდინაციო ორგანო? ასევე, მართალია თუ არა, რომ აღმოსავლეთ პარტნიორობა ნაწილობრივ ფინანსდება ევროკავშირის ქვეყნების წყაროებიდან?
გა: ECEAP აერთიანებს ესტონეთის გამოცდილებას, ჩვენი რეფორმის ნოუ-ჰაუს და ხელს უწყობს მის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში მიწოდებას. ჩვენი სამუშაოები დაფინანსებულია ესტონეთის განვითარების თანამშრომლობის ფონდებიდან, მაგრამ უფრო მეტიც, ისეთი უცხოელი დონორებისგან, როგორებიცაა ევროკავშირი, ნორვეგიისა და შეერთებული შტატების მთავრობები, აგრეთვე კანადისა და ფლანდრიის სხვადასხვა წერტილები. ეს გვიჩვენებს, რომ ჩვენი აღმოსავლური მეზობლების განვითარება მნიშვნელოვანია ესტონეთისა და ევროკავშირისთვის, ასევე ჩვენი უფრო შორეული თანამშრომლობის პარტნიორებისთვის. ასევე, ეს გვიჩვენებს, რომ ხშირად უცხოელი დონორების ინტერესებშია ესტონელ პარტნიორებთან მუშაობა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში მაქსიმალური ექსპერტიზის მისაღებად - როგორც ადრე ვახსენე, ჩვენი რეფორმის ნოუ-ჰაუ უფრო უახლესი და უფრო შესაბამისია აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებისთვის.
აკ: საქართველოს გაუმართლა, რომ მასპინძლობს EaP- ის პროექტს, რომელიც ჩემი ფავორიტია - მე ვსაუბრობ თბილისის ევროპულ სკოლაზე, რომელიც მდებარეობს ჩვენი ოფისიდან რამდენიმე წუთის სავალზე. ჩვენ ყველამ - და განსაკუთრებით ესტონელებმა - ვიცით სასკოლო განათლების კრიტიკული მნიშვნელობის შესახებ (ვგულისხმობ ესტონეთის წამყვან პოზიციას ევროპის სკოლებს შორის, წაიკითხეთ აქ), მაგრამ ეს უფრო მეტია, ვიდრე კარგი სკოლა. თუ გვინდა, რომ მომავალში ჩვენმა ერებმა ერთ ენაზე ისაუბრონ, ბავშვების განათლება ამისთვის ნამდვილად ერთადერთი გზაა. EaP– ის გადაწყვეტილების მიმღები რომ ვიყო, გადავანაცვლებდი დაფინანსების პრიორიტეტებს, ათობით ასეთ სკოლას ჩავუშვებდი ჩვენს ქვეყნებში. მიუხედავად იმისა, რომ ეს რეალობისგან შორს არის, რა არის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების ცხოვრებისეული პრიორიტეტები?
გა: თბილისში არსებული ევროპული სკოლა ნამდვილად არის ევროკავშირის საქართველოში ყოფნის კარგი მაგალითი. მე სავსებით ვეთანხმები, რომ განათლება არის გასაღები საზოგადოებების მოდერნიზაციისთვის. ამასთან, ვფიქრობ, რომ ათამდე ან ორ ევროპულ სკოლას არ შეუეძლო მისიის შესრულება - საქართველოს მასშტაბით განათლების ხარისხის გაუმჯობესება აუცილებელია იმისთვის, რომ ახალგაზრდებმა შეიძინონ თანამედროვე საზოგადოებისთვის შესაბამისი ცოდნა და უნარ-ჩვევები. თუ გადავხედავთ აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამომავლო დაფინანსების პრიორიტეტებს, როგორც ეს ჩამოთვლილია ევროკავშირის ინსტიტუტების გაერთიანებული შტაბის სამუშაო დოკუმენტში, რომელიც 2021 წლის 2 ივლისს გამოქვეყნდა, მაშინ განათლებას განსაკუთრებული ადგილი უკავია, რადგან სტუდენტთა გაცვლა-გამოცვლა კიდევ უფრო გაიზრდება - თბილისის სკოლა გადაიქცევა სრულად საშუალო სკოლად. დაფინანსების პრიორიტეტები საკმაოდ მრავალფეროვანია, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურიდან დაწყებული, სუფთა წყლის ხელმისაწვდომობის გაუმჯობესებით, შიდამეურნეობებისთვის სწრაფი ინტერნეტის უზრუნველყოფით, და ჩამონათვალი გრძელდება და გრძელდება.
აკ: როგორ ხედავთ აღმოსავლეთ პარტნიორობის მომავალს პოლიტიკურ დონეზე და რას გვეტყოდით აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტის გეგმებზე? მჯერა, რომ სამიტი შეჩერებულია პანდემიის გამო?
გა: პარტნიორობის პოლიტიკური ასპექტი, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია. სამწუხაროდ, ევროკავშირისა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებს შორის ბოლო სამიტი შედგა 2017 წელს ევროკავშირში ესტონეთის პრეზიდენტობის დროს. კოვიდის პანდემიის დროს მრავალჯერ გადადების შემდეგ, საბოლოო თარიღად, დაინიშნა დეკემბერი. მართლაც მნიშვნელოვანია, რომ ქვეყნების მეთაურებსა და მთავრობებს ექნებათ ფიზიკური შეხვედრის შესაძლებლობა, რადგან განიხილება მრავალი მნიშვნელოვანი საკითხი, განსაკუთრებით აღმოსავლეთ პარტნიორობის მომავალი, რადგან მისი პირველი ათწლეული გავიდა.
აკ: სამიტებზე საუბრისას, ხშირად დიდი მანძილია პოლიტიკურ დეკლარაციებსა და პრაქტიკულ შედეგებს შორის, რომელსაც შეიძლება მოქალაქეები გრძნობდნენ. თუ საზოგადოებას დიდი მოლოდინი აქვს, ეს განსაკუთრებით უნდა იყოს გათვალისწინებული. რაც შეეხება EaP- ის "მიწოდებას" - თქვენი აზრით, არის თუ არა ისინი საკმარისად არსებითი?
გა: სავსებით ვეთანხმები. ბიუროკრატიული ენა ან თუნდაც ჟურნალისტური „ჟარგონი“ ნამდვილად არ დაანახებს მოქალაქეებს აღმოსავლეთის პარტნიორობისა ან ევროკავშირის მნიშვნელობას. როგორ უნდა იგრძნოთ კავშირი ისეთ საკითხთან, რომელსაც "მიწოდებას" უწოდებენ? ერთადერთი, რაც ნამდვილად გვეხმარება აქ, არის კონკრეტული ქმედებები - პროექტები, რომლებიც მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ხალხის ცხოვრებას - იქნება ეს ახალი გზის მშენებლობა ან საავადმყოფოს განახლება, ან, როგორც ვნახე უკრაინაში ესტონეთის თანამშრომლობის პროექტით, ბავშვებისთვის კომპიუტერზე დაფუძნებული ინსტრუმენტის დანერგვა მათი არითმეტიკული უნარებისა და თანატოლებისთვის კონკურენციის გაწევის უნარის გასაუმჯობესებლად. აღმოსავლეთ პარტნიორობის მომავლის ახალი წინადადებები, რომლებიც ახლახან გამოქვეყნდა [იხილეთ აქ] საკმაოდ საინტერესოა იმ თვალსაზრისით, რომ ისინი უფრო მნიშვნელოვან შედეგებზე არიან ორიენტირებულნი და იმედი მაქვს, რომ მიზნების მიღწევის შემდეგ, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების მოქალაქეები ამ შედეგს დააფასებენ.
აკ: თუ არის რაიმე, რისი დამატებაც გსურთ, გისმენთ.
გა: ალბათ ხაზგასმით უნდა აღვნიშნო, რომ მიუხედავად ევროკავშირის დოკუმენტებში არსებული პრიორიტეტებისა, საბოლოოდ ევროპული ინტეგრაციის მასშტაბის არჩევანი აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების ხალხზეა დამოკიდებული - სწორედ ისინი წყვეტენ თავიანთი ქვეყნების მომავალს. ამ ქვეყნების მთავრობებზეც არის დამოკიდებული - რამდენად შორს და რამდენად სწრაფად არიან ისინი მზად, რომ წინ წავიდნენ და რამდენად შეუძლიათ თავიანთი ქვეყნების რეფორმირება. ევროკავშირი და რა თქმა უნდა, მათ შორის მისი წევრი სახელმწიფოები, იქ არიან, რომ მხარი დაუჭირონ რეფორმებსა და ჩვენი მეზობლების ევროინტეგრაციას.
აკ: ძალიან დიდი მადლობა!
შეგიძლიათ, მიჰყვეთ, კავკასიურ ჟურნალს შემდეგ ბმულებზე:
