 |
▶ In English: ინგლისური ვერსია წაიკითხეთ აქ.
ალექსანდერ კაფკა, კავკასიური ჟურნალის მთავარი რედაქტორი: ალექსანდერ კაფკა, კავკასიური ჟურნალის მთავარი რედაქტორი: ძვირფასო პეტერ, მოგესალმებით კავკასიურ ჟურნალში! თქვენ ხართ ერთ – ერთი ყველაზე ცნობილი შვედი ბიზნესმენი, რომელიც საკმაოდ დიდი ხანია, რაც საქართველოში მუშაობს - 2000-იანი წლების დასაწყისიდან, თუ მართალი ვარ. ჩრდილოეთისა და ბალტიისპირეთის ექსპერტებთან ჩვენი ინტერვიუს სერიისთვის თქვენ ფასდაუდებელი მოსაუბრე ხართ, თქვენი ცხოვრებისა და მუშაობის დიდი გამოცდილებით სამხრეთ კავკასიაში - ისეთი ტრადიციული ინდუსტრიიდან, როგორიცაა ღვინის წარმოება, ისეთივე უახლესი საკითხით, როგორიცაა ხელოვნური ინტელექტი. პირველ რიგში, როგორ აღმოჩნდა შვედი, პრესტიჟული ამერიკული კერძო სკოლის დიპლომით საქართველოში?
პეტერ სვეტიჩინი: გმადლობთ. დიახ, ჩემი და თქვენი გზები დიდი ხანია გადაიკვეთა და როგორც ჩანს, ჩვენი ინტერესები ხშირად ემთხვევა ერთმანეთს. ჩემი საქართველოში ყოფნა თავიდან იღბლისა და დამთხვევის ერთობლიობა იყო, მოგვიანებით კი ქვეყნისადმი დაფასება და სიყვარული, ისევე როგორც სხვადასხვა საშუალებებისა და შესაძლებლობებისადმი ინტერესი. პარიზის ESSEC უნივერსიტეტისა და ნიუ იორკის კორნელის უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, მე დავიწყე მუშაობა შვედი კერძო ინვესტორისთვის და მისი ერთ-ერთი გამოწვევა იყო შატო მუხრანის ვენახების აღორძინება და ამ სამეფო მემკვიდრეობის ძველი დიდების აღდგენა და მისი ვიზიტორებისთვის აუცილებლად სანახავ ადგილად გადაქცევა. როდესაც დავიწყე, ეს ადგილი მხოლოდ ნანგრევები იყო, სადაც წელიწადში რამდენიმე ასეული ვიზიტორი ჩამოდიოდა. 2019 წელს შატო მუხრანმა მიიღო 60,000 სტუმარი. მას შემდეგ, რაც 2005 წლიდან გამგეობის წევრი ვიყავი, 2010 წლის ბოლოს სამუშაოდ აქ გადმოვედი. მოგვიანებით თელავის GWS– ის ვენახებმა და Marussia Georgia-მ შექმნეს ჯგუფი შატო მუხრანთან. რამდენიმე წლის წინ მე მთლიანად შევიცვალე მიმართულება, როდესაც ჩემმა ბიძაშვილმა, რომელიც საქართველოში მაცხოვრებელი კიდევ ერთი შვედია, მთხოვა ჩამებარებინა მისი ხელოვნური ინტელექტის კომპანია - Neiron. 2019 წლიდან ვმუშაობ AI– ს განვითარებაზე საქართველოში და საქართველოდან.
აკ: გრძნობთ, რომ თქვენი ცხოვრებისეული გამოცდილება მნიშვნელოვანი ქონებაა, რომლის გაზიარება შესაძლოა სასარგებლო იყოს მრავალი ადამიანისთვის, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო მასშტაბით? თუ კი, რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი გაკვეთილი, რომლის "სწავლებაც" გსურთ?
პს: ყოველთვის ცოტათი თავხედურად ჟღერს საუბარი საკუთარ გამოცდილებაზე, როგორც ქონებაზე. საკმარისია ვთქვა, რომ ჩემი კარიერის განმავლობაში 10 ქვეყანაში მუშაობისა და სწავლის შანსი მქონდა და იმედი მაქვს, რომ ასეთი მრავალფეროვნება საშუალებას მაძლევს ავირჩიო საუკეთესო პრაქტიკა და მეთოდოლოგია ოპტიმალური გადაწყვეტილებებისა და წინსვლისკენ.
ხელოვნური ინტელექტი ძალიან საინტერესოა ამ მომენტში. თქვენ პრაქტიკულად ხედავთ სამყაროს ცვლილებას თქვენს თვალწინ ხელოვნური ინტელექტის.
აკ: ვიცი, რომ ბევრი შორსმჭვრეტელი ბიზნესმენი მიიჩნევს, რომ IT არის ერთ-ერთი ყველაზე პერსპექტიული გზა ისეთი ქვეყნებისათვის, როგორიცაა საქართველო და სომხეთი. მაგრამ თქვენ IT– ის ერთ – ერთი ყველაზე რთული სექტორის - ხელოვნური ინტელექტის (AI) პიონერი ხართ. რას ეხება თქვენი პროექტი?
პს: ხელოვნური ინტელექტი ძალიან საინტერესოა ამ მომენტში. თქვენ პრაქტიკულად ხედავთ სამყაროს ცვლილებას თქვენს თვალწინ ხელოვნური ინტელექტის, როგორც ძრავის საშუალებით. ჩემმა ბიძაშვილმა და მისმა შვედმა პარტნიორებმა ადრევე განსაზღვრეს საქართველო, როგორც შესანიშნავი ადგილი კომპანიის შესაქმნელად. ქართველები ტრადიციულად ძლიერები არიან ხელოვნური ინტელექტის ძირითად საგნებში - მათემატიკისა და ფიზიკაში. ჩვენი მიზანი ორმხრივია. ჩვენ გვსურს დავეხმაროთ როგორც ქართულ, ისე უცხოურ კომპანიებს, გამოიყენონ ის შესაძლებლობები, რომლებსაც ხელოვნური ინტელექტი გთავაზობთ, და ასევე გვსურს დავეხმაროთ საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს, ქვეყნის საზოგადოებრივ ორგანოებს, გამოიყენონ ეს ტექნოლოგია კონკურენტუნარიანობის გასაზრდელად, როდესაც საქმე ეხება სამოქალაქო საზოგადოებისა და ცხოვრების დონის განვითარებას.
აკ: ვინ არიან თქვენი ტიპიური კლიენტები და ბიზნეს-კოლეგები? ფიქრობთ, რომ ბიზნესის ატმოსფერო საკმარისად რეაგირებს ახალ გამოწვევებზე?
პს: როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ჩვენი მიზანია დავეხმაროთ და ხელი შევუწყოთ როგორც კერძო, ისე სახელმწიფო სექტორს. ნორმების დარღვევისას, ჩვენც ვაწყდებით უნებლიე წინააღმდეგობებს. ყველა აცნობიერებს არჩამორჩენის უპირატესობებსა და მნიშვნელობას. ყველამ იცის ხელოვნური ინტელექტის იდეა, თვითონ სიტყვა და ისეთი ტერმინები, როგორიცაა ღრმა ცოდნა, ალგორითმები, პროგნოზირებადი შენარჩუნება და ა.შ., მაგრამ როდესაც საქმე ეხება უზარმაზარი წინააღმდეგობის პრაქტიკულ გამოყენებას, ის ძალიან ნელა ვითარდება. ეს არის წინააღმდეგობა, რომლის გაგებაც ძნელია და რომლის შეთვისებაც მხოლოდ ინფორმაციითა და განათლებითაა შესაძლებელი. ამის დასაძლევად, ნეირონის მშენებლობის პარალელურად, ასევე შევქმენით ნეირონის აკადემია. ჩვენ ვატარებთ ხელოვნური ინტელექტის კურსებს ჩვენი ინდუსტრიის სხვადასხვა დაინტერესებული მხარეებისთვის.
აკ: შვედეთს ხშირად უწოდებენ ევროპის სილიკონ- ველის (იხილეთ ჩვენი ბოლო ინტერვიუ აქ), ამიტომ სახელმწიფოს მხარდაჭერისა და IT- ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით, ის მრავალ უპირატესობას უნდა გვთავაზობდეს. თქვენი აზრით, რა აკლია საქართველოს ამ სფეროში და როგორ შეუძლია გამოიყენოს მან შვედეთის საუკეთესო პრაქტიკა და გამოცდილება?
პს: ხელოვნური ინტელექტის პასუხისმგებლობით შემუშავებისას მთავარია ეროვნული ხელოვნური ინტელექტის სტრატეგიისა და ეთიკური ჩარჩოს შექმნა. მთავარი საკითხია ხელოვნური ინტელექტის სისტემების სერტიფიცირება პირადი უსაფრთხოების დასაცავად და ბიზნესის თანაბარი პირობების გასათვალისწინებლად. სკანდინავიის ქვეყნები აქამდე მივიდნენ და ევროკავშირი ცდილობს მის მაგალითს მიჰყვეს. საქართველო უნდა ჩქარობდეს ადაპტაციისთვის.
აკ: ჩემი შემდეგი კითხვა უფრო ეხება ხალხის მენტალიტეტსა და ფსიქოლოგიას. როგორია თქვენი ყველაზე ცხადი შთაბეჭდილება ან გამოცდილება (დადებითი ან უარყოფითი, ან ორივე) სამხრეთ კავკასიის რეგიონში ოპერირების დროიდან? გაქვთ რაიმე საკითხი, რომლის გაზიარებაც გსურთ ჩვენს მკითხველთან, შესაძლოა ბიზნეს კულტურის ზოგიერთი განსხვავების შესახებ?
პს: ქართველებს ძალიან ეშინიათ და არ სურთ ახალი გამოგონებების გამოყენება. ისინი ყოველთვის საეჭვოდ უყურებენ ამას და ჰგონიათ, რომ ვინმე ცდილობს მათი და მათი პირადი ცხოვრების გაკონტროლებას. ეს განსაკუთრებული პრობლემაა ხელოვნური ინტელექტის განვითარებისათვის. ამის აშკარა პარალელია კოვიდ-19-ის ვაქცინის მიმართ მიუღებლობის ამჟამინდელი მდგომარეობა. დადებითი ძალიან ბევრი აქვს. ქართველის ნდობის მოპოვების შემდეგ, თქვენ უსაფრთხო ხელში იქნებით, ისინი ძალიან ერთგულნი არიან. როგორც უცხოელს, თქვენ მუდმივად გჭირდებათ ხელმძღვანელობა და რჩევა, და ისინი ყოველთვის სიხარულით და მშვენივრად უზრუნველგყოფენ ამით.
აკ: ჩვენ ვიცით შვედური "lagom" - ის შესახებ (რაც ნიშნავს „ზუსტ რაოდენობას, არც მეტი, არც ნაკლები"), რაც ცხოვრებისადმი მიდგომას ჰგავს. ჩვენ ვხედავთ მის გამოვლინებებს სკანდინავიის ავეჯში, დიზაინსა და მოდაში. რა არის "ლაგომის" აზროვნების როლი ზოგადად სკანდინავიურ ცხოვრების წესში? და როგორ შეედრება ის ჩვენს რეგიონში არსებულ ცხოვრების წესს?
პს: ბუნებით მე არ ვარ "ლაგომი" ადამიანი (იცინის). ეს არის ერთ-ერთი იმ მრავალი მიზეზიდან, თუ რატომ მომწონს საქართველო ასე ძალიან. მიუხედავად იმისა, რომ შვედეთში არის წესი, რომლის მიხედვითაც არ შეიძლება ბევრი დაუწერელი საზღვრის გადალახვა და ხალხისგან გამორჩევა, საქართველოში ეს პირიქითაა. ხალხი ტირის და იცინის, უყვარს და იბრძვის. და ბოლოს, ვფიქრობ, რომ ისინი უფრო სრულფასოვნად ცხოვრობენ.
ერთადერთი ქართული კანონი, რომელიც მიიჩნევა, არასრულად, არის უცხოელებისთვის სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების აკრძალვა. უამრავი უცხოელი ინვესტიციითა და ფასდაუდებელი ნოუ-ჰაუ-ებით სხვადასხვა აგროსექტორში, მოშორებულია ამ სფეროს რთულად გასაგები მიზეზების გამო
აკ: თქვენ ადრე მუშაობდით საქართველოს მეღვინეობის სექტორში, აღმასრულებლის მაღალ თანამდებობაზე. ხელოვნური ინტელექტისგან განსხვავებით, საქართველოში მეღვინეობას უძველესი ფესვები აქვს, რომელიც რამდენიმე ათასწლეულს ითვლის. როგორ იგრძნობა ღრმად ფესვგადგმული ტრადიციული ინდუსტრიის შედარება რაღაც ისეთ ახალთან, როგორიცაა AI?
პს: ძალიან საინტერესოა! ისინი სრულიად საწინააღმდეგონი არიან. ნეირონში გაწევრიანებამდე დარწმუნებული ვიყავი, რომ საქართველოში ძირითადად ცხოვრობდნენ ტრადიციული აზროვნების მქონე ადამიანები, რომლებიც მყარად მუშაობდნენ დამტკიცებულ სისტემებზე დაყრდნობითა და თაობებისთვის გადაცემული წესების შესაბამისად. ჩემი ცვლილების შემდეგ გასაოცარი იყო მოსახლეობის მთელი ახალი სეგმენტის დანახვა - ახალგაზრდა, კომპიუტერის მცოდნე, ინგლისურ ენაზე შესანიშნავად მოსაუბრე, სუპერმჭკვიანი ახალგაზრდა ბიჭებით.
შვედეთი ზოგჯერ ცდილობს გაიზიაროს ისეთი ღირებულებები და იდეები, რომლებიც სრულიად შეუთავსებელია მიმღები ქვეყნის ღირებულებებსა და სურვილებთან, ასე რომ, საბოლოო ჯამში, ეს ყველაფერი მთლიანად უსარგებლოა.
აკ: და ბოლოს, მოდით წარმოვიდგინოთ, რომ ნებისმიერი კანონის დანერგვა შეგიძლიათ საქართველოში - ან შვედეთში. რა იქნება თქვენი 3 (ან მეტი) უპირველესი პრიორიტეტი?
პს: როგორც ზემოთ ვისაუბრეთ - სტრატეგია, სამოქმედო გეგმა და კანონი (სერტიფიკაცია), რომელიც ეხება ხელოვნურ ინტელექტს და მის ეთიკას, წარმოადგენს პრიორიტეტს.
ერთადერთი ქართული კანონი, რომელიც მიიჩნევა, არასრულად, არის უცხოელებისთვის სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების აკრძალვა. უამრავი უცხოელი ინვესტიციითა და ფასდაუდებელი ნოუ-ჰაუ-ებით სხვადასხვა აგროსექტორში, მოშორებულია ამ სფეროს რთულად გასაგები მიზეზების გამო.
ვფიქრობ, შვედეთში უნდა შეიცვალოს ხელმძღვანელობა და დახმარებისთვის გამოყოფილი საჭირო თანხების კონტროლი. შვედეთის გადასახადის გადამხდელთა მიერ დახარჯული ამდენი თანხა ხმარდება ისეთ პროექტებს, რომელთაც დიდი სარგებელი არ აქვთ. შვედეთი ზოგჯერ ცდილობს გაიზიაროს ისეთი ღირებულებები და იდეები, რომლებიც სრულიად შეუთავსებელია მიმღები ქვეყნის ღირებულებებსა და სურვილებთან, ასე რომ, საბოლოო ჯამში, ეს ყველაფერი მთლიანად უსარგებლოა.
აკ: და ბოლოს, თუ გსურთ რაიმეს დამატება, გისმენთ.
პს: უბრალოდ მადლობა მინდა გითხრათ იმისთვის, რომ ინფორმაციას აწვდით მკითხველს, საქართველოში, AI-ისთან მიმართებით არსებული სიტუაციის შესახებ.
აკ: ძალიან დიდი მადლობა თქვენი შეხედულებებისა და დროისთვის.
შეგიძლიათ, მიჰყვეთ, კავკასიურ ჟურნალს შემდეგ ბმულებზე:
