მსოფლიოში შვედი მამები დეკრეტის ყველაზე მეტ დღეებს იყენებენ. თითოეული მამა დეკრეტული შვებულებიდან დაახლოებით 120 დღეს იყენებს, რაც ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია. მამების დაახლოებით 90% სარგებლობს დეკრეტული შვებულებით.
ნლ: არ ვიტყოდი, რომ ეს შვებულება მსოფლიოში ყველაზე დიდია ან ყველაზე გულუხვი. მაგრამ ეს ჩვენი ოჯახის ეკონომიკური პოლიტიკის დადებითი ნაწილია, რომელიც ზრუნავს გენდერული თანასწორობის ჩამოყალიბებაზე. დეკრეტული შვებულება შვედეთში გულისხმობს 480 დღიან ანაზღაურებად შვებულებას. 480 დღიდან 390 თქვენი შემოსავლიდან დაახლოებით 80%-ის კომპენსირებით. 90 დღის გადახდა ხდება დაბალი განაკვეთით. დღეები თითო ბავშვზეა დათვლილი, მაგრამ, როგორც ბავშვის მეურვე, 240 დღეა განსაზღვრული თითო მშობელზე. დანარჩენი 90 დღე ასევე გადანაწილებულია ორივე შობელზე, ასე რომ, ეს დღეები სხვაზე გადაცემას არ ექვემდებარება.
აკ: რა მოხდება, თუ მშობლები დაშორდნენ ან განქორწინდნენ ბავშვის დაბადების შემდეგ და ბავშვის მოვლის ტვირთი მარტოხელა მშობელმა უნდა აიღოს? ვფიქრობ, რომელიმე მათგანს შეუძლია ორმაგი შემწეობის მიღება სახელმწიფოსგან?
ნლ: ის მიიღებს ორმაგ დახმარებას მეორე მშობლისგან ანდაც სახელმწიფოსგან, თუ მეორე მშობელი ვერ შეძლებს გადახდას.
აკ: დეკრეტული შვებულების გარდა ორივე მშობლისთვის, სხვა რა ფორმით ეხმარებით ოჯახებს ან მარტოხელა მშობლებს? ეს განსაკუთრებით საინტერესო იქნება ჩვენი რეგიონის მკითხველებისთვის, სადაც მთავრობები ბევრს არ გვთავაზობენ აღზრდის სტიმულირებისთვის.
ნლ: ჩვენ გვაქვს ისეთი შეღავათები, როგორიცაა ბინის შემწეობა, ბავშვის შემწეობა, დამატებითი უზრუნველყოფა და ბავშვზე ზრუნვის დახმარება. მარტოხელა მშობლებისთვის ეს ყველაფერი მნიშვნელოვანია, მაგრამ შესაძლოა დამატებითი უზრუნველობა უფრო მნიშვნელოვანი იყოს. თუ განქორწინებული მამა შვილის დედას თანხას ვერ უხდის, დედას შეუძლია დახმარების თხოვნით მოგვმართოს ჩვენ, ჩვენ წინასწარ გადავიხდით თანხას და შემდეგ ვეცდებით, მამისგან ეს თანხა დავიბრუნოთ.
აკ: და ამასთან დაკავშირებული შეკითხვა - რა გზებით უნდა უზრუნველყოს განქორწინებულმა მშობელმა საკუთარი მცირეწლოვანი შვილი?
ნლ: მათ მოუწევთ გადახდა, რადგან ჩვენ წინასწარ ვიხდით და შემდგომ ამ თანხის დაბრუნებას ვცდილობთ. ბავშვი არ უნდა იჩაგრებოდეს იმის გამო, რომ მისი მშობელი ვერ ახერხებს თანხის გადახდას. და თუ თანხის დაბრუნება გაძნელდა, ჩვენ მივმართავთ საგადასახადო ორგანოს, რომელიც მაშინვე აკავებს თანხას მეორე მშობლის ხელფასიდან, ასე რომ ამ საკითხს ვერავინ „გაექცევა“.
აკ: გსურთ, შეეხოთ ოჯახებისა და მარტოხელა მშობლების მხარდაჭერის სხვა მნიშვნელოვან ფორმებს?
ნლ: 70-იანი წლების დასაწყისში, ორივე მშობლის დაზღვევასთან ერთად, ინდივიდუალური გადასახადიც დავაწესეთ; აშენდა ბევრი დღის მოვლის ცენტრი, რომლებიც მანამდე დიდ თავსატეხს წარმოადგენდა ჩვენთვის. შვედეთის დღის მოვლის ცენტრები სუბსიდირებულია მუნიციპალიტეტების მიერ, ამიტომ მშობლებს არ უწევთ გადასახადის გადახდა - შესაძლოა, მოუწიოთ სრული ღირებულების 10%-ის გადახდა, მაგრამ, დანარჩენი ნაწილი მუნიციპალური გადასახადებით არის დაფინანსებული. იდეა ისაა, რომ ყველას უნდა ჰქონდეს ბავშვის დღის მოვლის ცენტრებში დატოვების შესაძლებლობა, რაც ორივე მშობლისთვის მუშაობას შესაძლებელს ხდის.
აკ: რომელი ასაკიდან იღებენ ბავშვებს დღის მოვლის ცენტრში?
ნლ: ყველაზე მინიმალური ასაკი არის, 1-1,5 წლიდან, მანამ, სანამ ბავშვი 5 წლის გახდება და სკოლაში წავა. თუკი ბელგიის მაგალითს შევხედავთ იქ გაცილებით ადრე - ექვსი თვის ასაკში არის შესაძლებელი. მაგრამ, მაგალითად, ხორვატიაში, ბავშვს 3 წლამდე ვერ მიიყვანთ დღის მოვლის ცენტრებში. ასე რომ, სხვადასხვა ქვეყნებს ამ საკითხთან დაკავშირებით სხვადასხვა მიდგომა აქვთ.
აკ: როდესაც შვედების სოციალური სისტემის გულუხვობაზე ვსაუბრობთ, უნდა გვახსოვდეს ამ სისტემის მთავარი წყარო - გადასახადები. ამ ცალკეულ საკითხში ჩაღრმავების გარეშე, შეგიძლიათ, გაგვიზიაროთ საგადასახადო ხარჯები და უფრო კონკრეტულად, რამდენად მისაღებია შვედებისთვის მაღალი გადასახადები?
ნლ: ჩვენ გვაქვს მაღალი გადასახადების სისტემა, რაც ნიშნავს, რომ ბევრ გადასახადს იხდი, მაგრამ ბევრ რამეს უკან იბრუნებ. ჩვენ ხელზე ასაღები ხელფასის 25-30%-ს საშემოსავლო გადასახადს ვიხდით, დამსაქმებელი დარიცხული ხელფასის 31,42%-ს დამატებით სოციალური გადასახადს იხდის. სოციალური გადასახადები აფინანსებს მშობლების დაზღვევას, საპენსიო სისტემის ნაწილს, ავადმყოფობის შეღავათებს და ა.შ.
აკ: მიუხედავად იმისა, რომ ახალ თაობაში სტერეოტიპები მამაკაცის ქცევებთან დაკავშირებით იცვლება, და ეს ხდება ბევრ ქვეყანაში, მათ შორის ჩვენს რეგიონშიც, ტრადიციულ აზროვნებას კვლავ მტკიცე პოზიცია უკავია. ეს შვედეთში უკვე წარსულს ჩაბარდა თუ ჯერ არა? რაც შეეხება ეთნიკურ უმცირესობებსა და იმიგრანტებს - ახდენს თუ არა მაგალითად, მუსლიმთა მნიშვნელოვანი წილის ყოლა საზოგადოებაში, "ტრადიციული" გენდერული და ოჯახის როლების შენარჩუნებაზე გავლენას?
ნლ: მე არ მაქვს ეთნიკური ან რელიგიური მრწამსის საფუძველზე მიღებული სტატისტიკური მონაცემები, მაგრამ ვიცი, რომ თუ ორივე მშობელი უცხოეთშია დაბადებული ან თუ მხოლოდ მამაა უცხოეთში დაბადებული, მაშინ ის შვედეთში დაბადებულ მამებთან შედარებით მშობლისთვის გაცემული სარგებლის უფრო მცირე წილს იყენებს.
აკ: იქნებ, ცოტა რამ გვითხრათ თქვენი სოციალური დაზღვევის სააგენტოს (Försäkringskassan) შესახებ. რას იტყვით მის მანდატზე და რა პერსპექტივები გაქვთ მომავალში?
ნლ: ჩვენ ვახორციელებთ ფულად გზავნილებს სოციალური დაზღვევის ფარგლებში. 14000 თანამშრომელი გვყავს. თუ შვედეთში ცხოვრობთ ან მუშაობთ და დაზღვეული ხართ, ამ სისტემაზე უარს ვერ იტყვით. ყველას აქვს როგორც ჯანმრთელობის, ასევე მშობლის დაზღვევა.
აკ: სოციალური დახმარება მთლიანად გადასახადის გადამხდელთა საშუალებით არის დაფინანსებული მთავრობის მიერ თუ გარკვეულ როლს ასრულებენ დამსაქმებლებიც, მაგალითად, კერძო კომპანიები?
საჭიროა შემდეგ საკითხებზე ფოკუსირება:
მსჯელობა დამქირავებლის მოგებაზე საინვესტიციო კაპიტალიდან ამ ინიციატივების ათვისებით.მჭიდრო კავშირი საერთო ბიზნეს გამოწვევების კუთხით, რომლებიც უნდა მოგვარდეს კომპანიაში / ორგანიზაციაში უახლოესი წლების განმავლობაში, როგორიცაა მოზიდვა, შენარჩუნება, თანამშრომლების ჩართულობა, ავადმყოფობის შვებულების არარსებობა, გენდერული თანასწორობა, მრავალფეროვნება და ინკლუზია. საჭიროა კონკრეტული შესრულების ძირითადი ინდიკატორების (KPI) იდენტიფიცირება.
მოხდეს იდენტიფიცირება, განვითარება და გავრცელება იმ ადგილობრივი წამყვანი ლიდერების მაგალითების, რომლებსაც სჯერათ მშობელთა ხელშეწყობის სარგებლის. ეფექტური, მდგრადი დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულ მშობელთა მხარდაჭერა მოიცავს როგორც კონკრეტული, ასევე სოციალური ნორმების ცვლილებებს. ეს უნდა განხორციელდეს ადგილობრივი კულტურის, ტრადიციებისა და ნორმების, ოჯახებში, კომპანიებსა და საზოგადოებებში არსებული განსხვავებების სრული გაცნობიერებით. სხვა ქვეყნების გამოცდილებამ და საუკეთესო პრაქტიკამ შეიძლება შთააგონოს, მაგრამ მხოლოდ ადგილობრივმა მაგალითებმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ადგილობრივი დამოკიდებულების შეცვლაზე. ამრიგად, მთავარია ადგილობრივი კომპანიების ზედა რგოლის მენეჯმენტში ლიდერების იდენტიფიცირება იმისთვის, რომ ისინი გახდნენ მისაბაძი მაგალითები.
მსჯელობა დასაქმებულ მშობლებს შორის კომპეტენციის ამაღლების შესახებ - მშობლების შვებულებიდან დაწყებული მომუშავე მშობლებისა თუ ბებია/ბაბუებს შორის განვითარების ჩათვლით. მშობლებს უვითარდებათ უამრავი საჭირო უნარი თუ თვისება, რომლებიც საჭიროა სამუშაო გარემოში, მაგალითად: ნდობა, თანაგრძნობა, მოთმინება, დელეგირება და პრიორიტეტების განსაზღვრა. ეს თანამედროვე ხელმძღვანელობის ფარული რესურსია, რომელიც საჭიროა ახლა და მერეც.
კატარინა მატსონი, Volvo– ს კულტურის, მრავალფეროვნებისა და ჩართულობის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ ეს დიდი წინ გადადგმული ნაბიჯია, თანაბარი პირობების მქონე სამუშაო ადგილის შექმნისკენ, სადაც ყველას შეუძლია კარიერა და ოჯახი ერთმანეთს შეუთავსოს. ისევე როგორც ჰანა ფაგერი, Volvo– ს კორპორატიული ფუნქციების ხელმძღვანელი და ადამიანური რესურსების დეპარტამენტის მმართველი ამბობს: ”გენდერული განსხვავების სფეროები ვიწროვდება და ჩვენ ვიღებთ უფრო მრავალფეროვან სამუშაო ძალას, რაც გაზრდის სამუშაოს შესრულების ხარისხს და გააძლიერებს ჩვენს ბიზნესს”. მათი აღმასრულებელი დირექტორი ჰუკან სამუელსონი დარწმუნებულია, რომ ღირს ყოველი ცენტის ჩადენა, რადგან კომპანია უფრო მიმზიდველი იქნება, როგორც გაზრდილი გენდერული თანასწორობით, ასევე უფრო ძლიერი ბრენდით.
აკ: რამდენად უნიკალურია Volvo– ს ინიციატივა - ყოფილა ადრე მსგავსი ინიციატივები წამოწყებული სხვა გლობალური კომპანიების მიერ? როგორ ფიქრობთ, დარჩება ეს უნიკალურად თუ სხვა კომპანიებიც შეუერთდებიან Volvo-ს მიერ დაწესებულ ტენდენციას?
ტბ: დიახ, ბოლო ათწლეულის განმავლობაში, ბევრმა კომპანიამ სცადა გამოეჩინა მეტი მხარდაჭერა მათი თანამშრომლების მიმართ, როდესაც ისინი ხდებოდნენ მშობლები. ანაზღაურებადი დეკრეტული შვებულება სწრაფად მზარდ ტენდენციად იქცა, არანაკლებ გლობალურ კომპანიებში, რომელთაც სურთ ერთიდაიგივე სამუშაო პირობები შესთავაზონ სხვადასხვა ქვეყნებში არსებულ ოფისებში დასაქმებულებს, ასე რომ, მთავრობის ფინანსური მხარდაჭერის დონე დიდ განსხვავებას არ გამოიწვევს.
მაგალითად, აშშ-სა და ჩინეთში უნიკალურად ითვლება ის, რომ Volvo Cars სთავაზობს ანაზღაურებად დეკრეტულ შვებულებას, როგორც თეთრ, ასევე ლურჯ საყელოებიან თანამშრომლებს. ისინი უფრო ხანგრძლივ შვებულებას უფრო მაღალი ანაზღაურებით სთავაზობენ საკუთარ თანამშრომლებს, ვიდრე სხვა დამსაქმებლები.
ჩემი გადმოსახედიდან, “Parentsmart” დამსაქმებლების მუდმივი იდენტიფიცირება და ამ კონცეფციის განვითარების უნიკალური და მნიშვნელოვანი ნაწილია ის, რომ დამსაქმებლები დარწმუნებულნი არიან თავიანთ მიზეზებსა და მოგებაში საინვესტიციო კაპიტალიდან. და ასევე იმაში, რომ მათი ზედა რგოლის მენეჯმენტი ასე ნათლად უსვამს ხაზს მოგებას როგორც შიდა, ასევე გარე დონეზე ანაზღაურებადი დეკრეტული შვებულების განხორციელების დროს. თუ ახლა ისინი შეძლებენ, რომ ყველა მენეჯერმა გლობალურ დონეზე გაავრცელოს ინიციატივა, როგორც თავის თანამშრომლებში, ასევე თავადაც გამოიყენონ შანსი, რომ გახდნენ მისაბაძი მაგალითი, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ისინი გახდებიან მშობლები, ასეთ დროს კომპანია უნიკალური იქნება დიდი ხნის მანძილზე. იმედი მაქვს, რომ მათი ინიციატივა დიდი ხნის განმავლობაში არ დარჩება უნიკალურად და ასევე იმედი მაქვს, რომ ბევრი დამსაქმებელი გაიაზრებს ამ მოგებას და მიჰყვება ამ მაგალითს. ეს არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი რამ, რაც ახლა საჭიროა მსოფლიოში, უფრო მდგრადი, ინკლუზიური და გენდერული თანაბარი სამუშაო ადგილებისა და თვით საზოგადოებებისთვისაც. დარწმუნებული ვარ, რომ Volvo Cars მიიღებს გამარჯვებებს ინიციატივებისა და გამოცდილების გაზიარების გამო და გააგრძელებს იმ „მოძრაობას“, რომელიც ახლა დაიწყო.
აკ: თუ რაიმეს დამატება გსურთ, ჩვენი მკითხველებისთვის, გთხოვთ.
ტბ: ვიმედოვნებ, რომ ბევრი დამსაქმებელი, განურჩევლად მისი ლოკალური კონტექსტისა, გააცნობიერებენ რომ უამრავი რამის გაკეთება შეუძლიათ გენდერულად უფრო დაბალანსებული და მდგრადი სამუშაო პირობების შესაქმნელად თავიანთი დასაქმებულთათვის - ცხოვრების ყველა ეტაპზე. იმედია, ისინი დაიწყებენ მოლაპარაკებებს თავიანთ მენეჯერებთან, ზემოთხსენებული ინიციატივის უპირატესობების შესახებ, რაც უმეტესწილად ცვლილებებისთვის გადამწყვეტ როლს თამაშობს.
აკ: ძალიან დიდი მადლობა!